Παραδοσιακά ανοιχτά ουρολογικά χειρουργεία – στα οποία γίνεται μία μεγάλη τομή για την προσπέλαση των ουρολογικών οργάνων – είναι η στάνταρντ προσέγγιση όταν ενδείκνυται το χειρουργείο. Συνήθη μειονεκτήματα αυτής της προσέγγισης είναι ο σημαντικός μετεγχειρητικός πόνος, η παρατεταμένη ανάρρωση και τα φτωχά λειτουργικά αποτελέσματα (ανάλογα με το είδος της επέμβασης, πχ διαταραχή της εγκράτειας και της σεξουαλικής λειτουργίας μετά από ανοιχτή ριζική προστατεκτομή).

Ανοιχτές ουρολογικές χειρουργικές επεμβάσεις είναι:

• Ριζική Προστατεκτομή
• Ριζική Κυστεκτομή
• Ριζική ή Μερική Νεφρεκτομή
• Πυελοπλαστική
• Απλή Προστατεκτομή
• Ιεροκολποπηξία

Ευτυχώς λιγότερο επεμβατικές χειρουργικές επιλογές είναι διαθέσιμες για πολλούς ασθενείς με ουρολογικά προβλήματα που πρέπει να χειρουργηθούν ανοιχτά. Οι πιο συχνές από αυτές είναι η λαπαροσκόπηση ή ελάχιστα τραυματική επέμβαση, η οποία χρησιμοποιεί μικρές τρύπες. Αν και η λαπαροσκόπηση μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική για επεμβάσεις ρουτίνας οι περιορισμοί αυτής της τεχνολογίας κάνουν την χρήση της συνήθως περιοριστική για πιο περίπλοκες ουρολογικές επεμβάσεις συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που εκτελούνται για την θεραπεία του καρκίνου.

Ένα νέο είδος χειρουργείου με την βοήθεια του ρομποτικού συστήματος da Vinci χρησιμοποιείται από ένα ολοένα και αυξανόμενο αριθμό χειρουργών παγκοσμίως για την ριζική προστατεκτομή και άλλες ουρολογικές επεμβάσεις. Η ριζική προστατεκτομή “κτυπά” στην “καρδιά της ανδρικής ψυχής” αφού ο κύριος σκοπός δεν είναι μόνο η πλήρης ογκολογική ίαση αφαιρώντας τον προστάτη αλλά η μέγιστη προστασία των νεύρων που ελέγχουν την στύση και την εγκράτεια των ούρων.

Χρησιμοποιώντας το χειρουργικό σύστημα da Vinci μπορεί καλύτερα ο έμπειρος ρομποτικός χειρουργός να διατηρήσει αυτά τα λεπτεπίλεπτα, ευαίσθητα και σημαντικά νεύρα που βρίσκονται γύρω από τον προστάτη σαν να τον σφιχταγκαλιάζουν. Επίσης βελτιώνονται η δυνατότητα ανάρρωσης και τα κλινικά αποτελέσματα.

Η παραδοσιακή ανοιχτή ουρολογική χειρουργική – με την οποία γίνονται μεγάλες τομές για να προσεγγισθούν τα ενδοπυελικά όργανα ή οι νεφροί – είναι η στάνταρντ επέμβαση όταν υπάρχει ένδειξη για χειρουργείο. Ακόμα και σήμερα τα συνήθη μειονεκτήματα αυτής της επέμβασης είναι ο μετεγχειρητικός πόνος, η παρατεταμένη ανάρρωση και η απρόβλεπτη μακροχρόνια μάλλον δυσμενή επίδραση στην εγκράτεια και την σεξουαλική λειτουργία ή αντίστοιχα στην νεφρική λειτουργία όταν πρόκειται για επέμβαση στα νεφρά.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 μία επαναστατική ανάπτυξη των χειρουργικών τεχνικών επιτεύχθηκε με την ευρεία εφαρμογή της ρομποτικής στη χειρουργική τεχνολογία. Έτσι εισήχθηκε το ρομποτικό σύστημα da Vinci στην καθημερινή χειρουργική πράξη. Τα χαρακτηριστικά του da Vinci περιλαμβάνουν τα αρθρωτά εργαλεία με επτά βαθμούς ελευθερίας, τρισδιάστατη όραση, διαισθητική (intuitive) κίνηση εργονομική άνεση. Αυτές οι πρωτοποριακές εφαρμογές δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ελάχιστα επεμβατική λύση σε σύνθετα και πολύπλοκα χειρουργεία που αφορούν ένα ευρύ φάσμα χειρουργικών ειδικοτήτων.

Ένα νέο είδος χειρουργείου με την βοήθεια του ρομποτικού συστήματος da Vinci χρησιμοποιείται από ένα ολοένα και αυξανόμενο αριθμό χειρουργών παγκοσμίως για την ριζική προστατεκτομή και άλλες ουρολογικές επεμβάσεις. Η ριζική προστατεκτομή “κτυπά” στην “καρδιά της ανδρικής ψυχής” αφού ο κύριος σκοπός δεν είναι μόνο η πλήρης ογκολογική ίαση αφαιρώντας τον προστάτη αλλά η μέγιστη προστασία των νεύρων που ελέγχουν την στύση και την εγκράτεια των ούρων. Χρησιμοποιώντας το χειρουργικό σύστημα da Vinci μπορεί καλύτερα ο έμπειρος ρομποτικός χειρουργός να διατηρήσει αυτά τα λεπτεπίλεπτα, ευαίσθητα και σημαντικά νεύρα που βρίσκονται γύρω από τον προστάτη σαν να τον σφιχταγκαλιάζουν. Επίσης βελτιώνονται η δυνατότητα ανάρρωσης και τα κλινικά αποτελέσματα με σημαντικά πλεονεκτήματα.

Το πως όμως λειτουργεί το ρομποτικό σύστημα da Vinci επεξηγεί η παρακάτω σχηματική εικόνα. Αναλυτικότερα για το πως εκτελείται μία ρομποτική επέμβαση θα βρείτε πληροφορίες κάνοντας κλικ ΕΔΩ.

Οι ασθενείς μπορούν να επιλέξουν την ακτινοβολία για την θεραπεία του καρκίνου του προστάτη. Υπάρχουν δύο μορφές ακτινοβολίας η εξωτερική ακτινοβόληση και η εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων που είναι γνωστή και σαν βραχυθεραπεία. Όταν ο καρκίνος του προστάτη είναι εντοπισμένος η ακτινοθεραπεία λειτουργεί σαν εναλλακτική θεραπεία για την χειρουργική επέμβαση.

Η εξωτερική ακτινοβολία βρίσκει συνήθως εφαρμογή στην θεραπεία της τοπικά εκτεταμένης νόσου, όπου ο καρκίνος έχει επεκταθεί τόσο ευρέως ώστε να είναι δύσκολο για να αφαιρεθεί χειρουργικά ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχει μετάσταση στους λεμφαδένες. Στους άνδρες με προχωρημένη νόσο η ακτινοθεραπεία έχει παρηγορικό χαρακτήρα, βοηθά δηλαδή στην συρρίκνωση αλλά όχι στην εξαφάνιση του όγκου και συμβάλλει στην ανακούφιση του πόνου.

Η ακτινοβολία παρά την συνεχή βελτίωση της τεχνολογίας και του τρόπου χορήγησης των δόσεων μπορεί να καταστρέψει υγιείς ιστούς. Υπάρχει επίσης βεβαιωμένος κίνδυνος στυτικής δυσλειτουργίας, ακράτειας ούρων και αύξησης ανάπτυξης δευτεροπαθών καρκίνων (όπως πχ καρκίνου ουροδόχου κύστης και ορθού) μετά από ακτινοθεραπεία για καρκίνο του προστάτη.

Για περισσότερες πληροφορίες για την ακτινοβολία στην θεραπεία του καρκίνου του προστάτη θα βρείτε κάνοντας κλικ ΕΔΩ.

Εξωτερική ακτινοθεραπεία

Η εξωτερική ακτινοθεραπεία περιλαμβάνει γενικά μία επαναλαμβανόμενη καθημερινή θεραπεία 5 ημερών την εβδομάδα για 6 με 7 εβδομάδες. Σε πολλές περιπτώσεις, εάν ο όγκος είναι μεγάλος, συνιστάται έναρξη ορμονοθεραπείας με το ξεκίνημα της ακτινοβολίας η οποία μπορεί να συνεχισθεί και για πολλά χρόνια μετά. Το πρωταρχικό όργανο στόχος είναι ο προστάτης. Επιπροσθέτως και οι σπερματοδόχες κύστεις μπορεί να ακτινοβοληθούν αφού είναι σύνηθες μέρος καρκινικής επέκτασης. Η ακτινοβολία των λεμφαδένων στην ελάσσονα πύελο, αν και ήταν κάποτε συνήθης πρακτική, δεν έχει αποδειχθεί να προσφέρει μακροχρόνια θετικά αποτελέσματα στους περισσότερους ασθενείς, αλλά μπορεί να είναι απαραίτητη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Στην εξωτερική ακτινοβολία ο προστάτης ακτινοβολείται από διάφορες γωνίες για μέγιστη αποτελεσματικότητα με τις μικρότερες δυνατές επιπλοκές

Ραδιενεργά εμφυτεύματα

Η ακτινοβολία μπορεί να εναποτεθεί στον προστάτη και με την μορφή λεπτών ραδιενεργών κόκκων που εμφυτεύονται άμεσα στον προστάτη. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή σαν διάμεση εμφύτευση ή βραχυθεραπεία και έχει το πλεονέκτημα της άμεσης μεταφοράς υψηλής ενέργειας στον προστάτη.    Όπως εκτελείται σήμερα η διάμεση ακτινοθεραπεία βασίζεται στο υπερηχογράφημα ή την αξονική τομογραφία για την καθοδήγηση λεπτών βελονών στον προστάτη διαμέσου του δέρματος του περινέου. Οι ραδιενεργοί κόκκοι αποτελούνται από παλλάδιο ή ιώδιο και μεταφέρονται μέσω των βελονών στον προστάτη σύμφωνα μ’ ένα σχήμα που βασίζεται σε πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή για τον ακριβή καθορισμό της μορφής και του μεγέθους του προστάτη του κάθε ασθενή.

Στην βραχυθεραπεία ο προστάτης ακτινοβολείται εκ των έσω με μόνιμους ραδιενεργούς κόκκους

Εκτός από την ριζική προστατεκτομή (ολική αφαίρεση του προστάτη) και την ακτινοθεραπεία υπάρχουν και άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις για τον καρκίνο του προστάτη:

Προσεκτική παρακολούθηση

Η προσεκτική παρακολούθηση βασίζεται στον συλλογισμό ότι μερικές περιπτώσεις εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη εξελίσσονται τόσο αργά που είναι απίθανο να προκαλέσουν στον άνδρα – και ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους άνδρες με μικρό προσδόκιμο επιβίωσης – οποιοδήποτε πρόβλημα κατά την διάρκεια της ζωής τους. Οι άνδρες που επιλέγουν την προσεκτική παρακολούθηση δεν λαμβάνουν καμία θεραπεία μέχρι να εμφανισθούν συμπτώματα. Υποβάλλονται σε τακτικούς ιατρικούς ελέγχους και αναφέρουν αμέσως κάθε νέο σύμπτωμα στον ουρολόγο.

Η προσεκτική παρακολούθηση έχει το φανερό πλεονέκτημα ότι ο άνδρας με τον κλινικά εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη, ο οποίος δεν έχει και καθόλου συμπτώματα, αποφεύγει τον πόνο και τις παρενέργειες του χειρουργείου ή της ακτινοβολίας. Το κύριο μειονέκτημα είναι ότι με την προσεκτική παρακολούθηση αναβάλλεται η πιθανότητα οριστικής θεραπείας και ίασης μίας νόσου προτού αυτή εξαπλωθεί ή μετατίθεται η θεραπεία σε μία πιο προχωρημένη ηλικία που πιθανόν να είναι δυσκολότερο να γίνει ανεκτή. Άλλο πιθανόν μειονέκτημα είναι το άγχος να ζει κάποιος με έναν καρκίνο που δεν έχει ακόμα θεραπευθεί ενώ μπορεί κάλλιστα ν ιαθεί πλήρως από αυτόν.

Οι ασθενείς πρέπει να πληροφορηθούν για τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της μη έναρξης μίας οριστικής θεραπείας για τον καρκίνο του προστάτη και να συζητήσουν τις προοπτικές της προσεκτικής παρακολούθησης με τον ουρολόγο τους.

Ορμονοθεραπεία

Η ορμονοθεραπεία (θεραπεία ανδρογονικού αποκλεισμού) μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό μαζί με άλλες θεραπείες ή και μόνη της σαν πρωτογενής θεραπεία. Η ορμονοθεραπεία λειτουργεί επιβραδύνοντας την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη και συχνά χρησιμοποιείται σε άνδρες με προχωρημένο καρκίνο του προστάτη. Μία ποικιλία φαρμάκων μπορεί να προκαλεί φαρμακευτικό ευνουχισμό διακόπτοντας την προμήθεια των ανδρικών ορμονών στα καρκινικά κύτταρα. Οι γυναικείες ορμόνες (τα οιστρογόνα) μπλοκάρουν την δράση της τεστοστερόνης, της ανδρικής ορμόνης. Τα αντιανδρογόνα μπλοκάρουν την δράση κάθε ανδρογόνου που κυκλοφορεί στο αίμα. Άλλοι τύποι ορμονών, που λαμβάνουν περιοδικά σε μορφή ενέσεων, μπλοκάρουν εγκεφαλικά κέντρα από το να δώσουν το μήνυμα στους όρχεις για την παραγωγή των ανδρογόνων.

Η ορμονοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει ένα πλήθος παρενεργειών μεταξύ των οποίων και στυτική δυσλειτουργία. Οι άνδρες πρέπει να συζητούν τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της ορμονοθεραπείας με τον ουρολόγο τους.

Κρυοθεραπεία

Η κρυοθεραπεία χρησιμοποιούσε παλιότερα το υγρό άζωτο αλλά σήμερα υγρό ήλιο και αργόν για να”παγώνει” και να “σκοτώνει” τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη. Με την καθοδήγηση διορθικού υπερήχου τοποθετούνται βελόνες σε συγκεκριμένες θέσεις του προστάτη. Επειδή οι βελόνες για το υγρό άζωτο είναι αρκετά παχιές πρέπει η τρύπα που γίνεται στο περίνεο να διασταλεί για να περάσουν τα μεταλλικά ηλεκτρόδια που μεταφέρουν το υγρό άζωτο στον προστάτη. Αντίθετα οι βελόνες για το υγρό ήλιον και αργόν είναι αρκετά λεπτές, όπως οι βελόνες βιοψίας του προστάτη, και τοποθετούνται κατευθείαν στην προεπιλεγμένη θέση στον προστάτη αδένα. Και με τις δύο μορφές κρυοθεραπείας στην άκρη των βελονών δημιουργείται μία μπάλα πάγου που παγώνει τα καρκινικά κύτταρα του προστάτη, τα οποία καθώς ξεπαγώνουν διασπώνται. Η διαδικασία διαρκεί περίπου δύο ώρες απαιτείται αναισθησία (γενική ή ραχιαία) και ο χρόνο νοσηλείας στο νοσοκομείο είναι μία με δύο ημέρες.

Κατά την διάρκεια της κρυοθεραπείας ένας θερμαινόμενος καθετήρας εισέρχεται στην ουρήθρα και γι’ αυτό η ακράτεια εμφανίζεται σπανιότερα από παλιότερα. Επίσης οι σύγχρονη μορφή κρυοθεραπείας με το υγρό ήλιον και αργόν επιτρέπει την ψύξη σ’ ένα σημείο του προστάτη και την ταυτόχρονη θέρμανση (προστασία από την νέκρωση) σ’ ένα άλλο σημείο βελτιώνοντας έτσι τα ποσοστά επιπλοκών. Εν τούτοις λόγω της μη εκλεκτικής δράσης της κρυοθεραπείας τα στυτικά νεύρα που περικλείουν τον προστάτη αλλοιώνονται και η στυτική δυσλειτουργία είναι συχνά ο κανόνας.

Η εμφάνιση του προστάτη στο διορθικό υπερηχογράφημα αλλάζει κατά την διάρκεια της ψύξης. Για την εξασφάλιση ότι αρκετός προστατικός ιστός καταστρέφεται χωρίς να προκαλείται ζημιά στους γειτονικούς ιστούς πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά αυτές οι εικόνες κατά την διάρκεια της διαδικασίας της κρυοθεραπείας. Σε σύγκριση όμως με την ακτινοθεραπεία και το χειρουργείο πολύ λίγα είναι γνωστά σχετικά με την μακροχρόνια αποτελεσματικότητα της κρυοθεραπείας.

Οι σύγχρονες τεχνικές που χρησιμοποιούν υπερηχογραφική καθοδήγηση, ακριβή παρακολούθηση της θερμοκρασίας και συνδυασμό ψύξης και θέρμανσής του προστάτη (με γρήγορους κύκλους παγώματος και ξεπαγώματος) είναι διαθέσιμοι μόνο τα τελευταία χρόνια. Τα μακρόχρονα αποτελέσματα (10 – 15 ετών) δεν υπάρχουν και τώρα συλλέγονται και αναλύονται. Γι’ αυτόν τον λόγο οι περισσότεροι ουρολόγοι δεν περιλαμβάνουν την κρυοθεραπεία στις επιλογές που προσφέρονται για μία αρχική θεραπεία του καρκίνου του προστάτη.