Οι θεραπευτικές επιλογές εξαρτώνται από το στάδιο του καρκίνου της ουροδόχου κύστης (από στάδιο 0 έως στάδιο 4). Yπάρχουν 4 βασικές θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης:

• Χειρουργείο
• Ακτινοβολία
• Χημειοθεραπεία
• Βιολογική Θεραπεία

Εξαρτώμενοι από τον τύπο του ασθενούς και το στάδιο του καρκίνου της ουροδόχου κύστης διάφορες θεραπείες μπορούν να συνδυαστούν έτσι ώστε ν’ αυξηθεί η πιθανότητα ίασης. Η χειρουργική θεραπεία είναι η πρωταρχική θεραπεία επιλογής για την αντιμετώπιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης και πραγματοποιείται στο 90% των περιπτώσεων (είτε σαν μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό μ’ άλλες θεραπείες). Εάν ο καρκίνος έχει εισχωρήσει μέχρι το μυικό τοίχωμα της κύστης η ριζική κυστεκτομή είναι η θεραπεία πρώτης εκλογής.

Η ριζική κυστεκτομή είναι η αφαίρεση ολόκληρης της ουροδόχου κύστης και των γειτονικών λεμφαδένων ή οργάνων που μπορεί να είναι προσβεβλημένα από καρκίνο. Όταν αφαιρεθεί η ουροδόχος κύστη πρέπει να δημιουργηθεί ένας νέος τρόπος και αγωγός για την αποθήκευση και έξοδο των ούρων από το σώμα.

Η ριζική κυστεκτομή πραγματοποιείται παραδοσιακά χρησιμοποιώντας μία μεγάλη ανοιχτή τομή στην κοιλιά για να προσεγγίσει την ουροδόχο κύστη. Άλλη μορφή χειρουργικής προσέγγισης είναι η συμβατική λαπαροσκόπηση, η οποία αν και ελάχιστα επεμβατική περιορίζει την δεξιότητα του χειρουργού και την πλήρη έλεγχο του χειρουργικού πεδίου σε σχέση με το ανοιχτό χειρουργείο.

Εάν κάποιος πρέπει και μπορεί να υποβληθεί σ’ ανοιχτή ριζική κυστεκτομή τότε μπορεί να είναι και υποψήφιος για μία νέα ελάχιστα τραυματική αλλά πλήρως αποτελεσματική επέμβαση – την da Vinci ριζική κυστεκτομή.

Το da Vinci χρησιμοποιεί μία πρωτοπόρο τεχνολογία που βοηθάει τον χειρουργό να εκτελεί μία επέμβαση με μεγαλύτερη ακρίβεια απ’ ότι η συμβατική χειρουργική επιτρέπει. Προσφέρει διάφορα πλεονεκτήματα σε σχέση με την παραδοσιακή ανοιχτή χειρουργική, όπως:

• σημαντικά λιγότερο πόνο
• ελάχιστη απώλεια αίματος
• λιγότερες μεταγγίσεις
• μικρότερος κίνδυνος λοιμώξεων
• λιγότερες ουλές
• συντομότερη παραμονή στο νοσοκομείο
• συντομότερος χρόνος ανάρρωσης
• καλύτερα κλινικά αποτελέσματα στις περισσότερες περιπτώσεις

Η ακρίβεια και η δεξιότητα του χειρουργικού συστήματος da Vinci με την ποικιλία των ρομποτικών εργαλείων επιτρέπει την θεραπεία του καρκίνου της ουροδόχου κύστης με μία ελάχιστα τραυματική προσέγγιση.

Διαφορετικοί καρκίνοι έχουν και διαφορετικούς παράγοντες κινδύνου. Οι παράγοντες κινδύνου ονομάζονται εκείνες οι καταστάσεις που αυξάνουν την πιθανότητα νόσησης από μία συγκεκριμένη πάθηση (πχ καρκίνο προστάτη ή ουροδόχου κύστης) Πολλοί όμως άνθρωποι που έχουν έναν ή και περισσότερους παράγοντες κινδύνου μπορεί να μην νοσήσουν καθόλου από καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Άλλοι πάλι που πάσχουν από αυτήν την νόσο μπορεί να μην παρουσιάζουν κανένα από τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου.

Επειδή η ουροδόχος κύστη είναι το τελικό όργανο από το οποίο αποβάλλονται πολλά χημικά από το σώμα, αυτά αποτελούν τους πρωταρχικούς παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο της κύστης. Έτσι εξηγείται γιατί τα χημικά, τα οποία αποβάλλονται με την εισπνοή του καπνού των τσιγάρων και από την έκθεση σε επαγγελματικές τοξίνες, συμβάλουν στη εμφάνιση καρκίνου της ουροδόχου κύστης.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους παράγοντες κινδύνου γιατί έτσι μπορούμε να λάβουμε τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα, όπως πχ αλλαγή των συνθηκών υγιεινής ή στενή παρακολούθηση, για την μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκινου στην ουροδόχο κύστη.

Κάπνισμα

Ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης είναι το κάπνισμα. Οι καπνιστές παρουσιάζουν διπλάσιο κίνδυνο να νοσήσουν από καρκίνο της ουροδόχου κύστης απ’ ότι οι μη καπνιστές. Το κάπνισμα ευθύνεται για τους μισούς σχεδόν θανάτους από καρκίνο της ουροδόχου κύστης στους άνδρες (48%) και για το ένα τρίτο των θανάτων από καρκίνο της κύστης στις γυναίκες (28%).

Μερικές καρκινογόνες ουσίες (χημικές ουσίες που προκαλούν καρκίνο) που βρίσκονται στον καπνό των τσιγάρων απορροφούνται από τους πνεύμονες και περνούν στην κυκλοφορία του αίματος. Από το αίμα φιλτράρονται από τα νεφρά και συγκεντρώνονται στα ούρα. Αυτές οι καρκινογόνες χημικές ουσίες που είναι διαλυμένες μέσα στα ούρα καταστρέφουν τα ουροθηλιακά κύτταρα, που καλύπτουν σαν ένα στρώμα την εσωτερική επιφάνεια της κύστης. Αυτή η καταστροφή αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου.

Επαγγελματική Έκθεση

Συγκεκριμένα βιομηχανικά χημικά συνδέονται με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Τέτοια χημικά είναι οι αρωματικές αμίνες, όπως πχ η βενζιδίνη και η βήτα ναφθυλαμίνη, οι οποίες χρησιμοποιούνται μερικές φορές στην βιομηχανία των χρωμάτων και μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο της ουροδόχου κύστης.

Άλλες βιομηχανίες που χρησιμοποιούν συγκεκριμένα οργανικά χημικά μπορούν να θέσουν τους εργάτες σε κίνδυνο για καρκίνο της κύστης εάν οι κανόνες ασφαλείας στους χώρους εργασίας δεν τηρούνται. Οι βιομηχανίες με το μεγαλύτερο κίνδυνο είναι εκείνες που παρασκευάζουν ή επεξεργάζονται πλαστικά, δέρμα, υφάσματα, χρώματα και εκτυπωτικά. Άλλοι εργάτες με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στη ουροδόχο κύστη είναι οι βαφείς, κομμωτές, τυπογράφοι, μηχανικοί και οδηγοί νταλίκας λόγω έκθεσης σε καυσαέρια των ντίζελ κινητήρων.

Το κάπνισμα των τσιγάρων και η επαγγελματική έκθεση μπορεί να δράσουν συνεργικά στην ανάπτυξη καρκίνου στην ουροδόχο κύστη. Έτσι λοιπόν καπνιστές που εργάζονται σε χώρους με καρκινογόνα χημικά που αναφέρονται παραπάνω έχουν εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου της ουροδόχου κύστης.

Φυλή

Οι Καυκάσιοι έχουν διπλάσιο κίνδυνο ν’ αναπτύξουν καρκίνο στην ουροδόχο κύστη απ’ ότι οι Αφροαμερικανοί ή οι πληθυσμοί της Λατινικής Αμερικής. Ο λόγος γι’ αυτήν την διαφορά δεν είναι γνωστός. Στους κατοίκους της Ασίας ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης έχει την χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης και νόσησης.

Προχωρημένη ηλικία

Ο κίνδυνος καρκίνου της ουροδόχου κύστης αυξάνει με την ηλικία. Περισσότεροι από 70% των ασθενών με καρκίνο στην ουροδόχο κύστη είναι μεγαλύτεροι από 65 ετών.

Φύλο

Οι άνδρες παθαίνουν καρκίνο στην κύστη 4 φορές περισσότερο απ’ ότι οι γυναίκες.

Χρόνια Φλεγμονή της Ουροδόχου Κύστης

Ουρολοιμώξεις, λίθοι στον νεφρό και στην κύστη και άλλες αιτίες χρόνιου ερεθισμού της κύστης έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης και ιδιαίτερα με το καρκίνωμα από πλακώδη κύτταρα, αλλά οι προηγούμενοι παράγοντες δεν προκαλούν απαραίτητα και πάντα καρκίνο στην κύστη. Η σχιστοσωμίαση γνωστή και σαν βιλαρζίαση είναι μία λοίμωξη μ’ ένα παρασιτικό σκουλήκι το οποίο εισέρχεται στην ουροδόχο κύστη και αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Αν και αυτό το παράσιτο ανευρίσκεται στην βόρεια Αφρική, προκαλεί σπάνια καρκίνο μετανάστες Αφρικανούς στις ΗΠΑ, δηλαδή ανθρώπους που μολύνθηκαν από αυτό το παράσιτο προτού μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ.

Ατομικό Ιστορικό Καρκίνου Ουροδόχου Κύστεως

Το ουροθηλιακό καρκίνωμα είναι μία κακοήθεια που αφορά ολόκληρο το ουροποιητικό σύστημα. Το ουροθήλιο, από το οποίο και προέρχεται το ουροθηλιακό καρκίνωμα, είναι το εσωτερικό “δέρμα”, το εσωτερικό στρώμα κυττάρων, που καλύπτει τον αυλό της ουρήθρας, της ουροδόχου κύστης, των ουρητήρων και της νεφρικής πυέλου των νεφρών. Οι ουρητήρες είναι τα σωληνάκια που μεταφέρουν τα ούρα από τους νεφρούς στην κύστη. Η ουρήθρα είναι το κανάλι που μεταφέρει τα ούρα από την κύστη και τ’ αποβάλει προς τα έξω ενώ στους άνδρες μεταφέρει επίσης και το σπέρμα. Ακόμα και εάν έχει αφαιρεθεί πλήρως ένας καρκίνος της ουροδόχου κύστης ο ασθενής αυτός διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσει έναν άλλον όγκο είτε στο ίδιο είτε σ’ άλλο (οποιοδήποτε) σημείο του ουροθηλίου. Γι’ αυτόν τον λόγο οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο της ουροδόχου κύστης χρειάζονται στενή ουρολογική παρακολούθηση. Συγγενείς ασθενών με καρκίνο της κύστης δεν παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο νόσησης από τον ίδιο καρκίνο.

Γενετικές ανωμαλίες ουροδόχου κύστης

Πριν την γέννηση υπάρχει μία σύνδεση ανάμεσα στον ομφαλό και στην ουροδόχο κύστη. Αυτή η σύνδεση που έχει την μορφή καναλιού ονομάζεται ουραχός και φυσιολογικά απορροφάται και εξαφανίζεται αμέσως μετά την γέννηση. Εάν ένα τμήμα του ουραχού παραμένει μετά την γέννηση αυτό μπορεί να μετασχηματισθεί σε καρκίνο. Καρκίνοι που ξεκινούν από τον ουραχό προέρχονται από κακοήθη καρκινικά κύτταρα των αδένων και γι’ αυτό ονομάζονται αδενοκαρκινώματα. Τα αδενοκαρκινώματα είναι πολύ σπάνια και συνιστούν περίπου το 1% των καρκίνων της ουροδόχου κύστης.

Υπάρχει επίσης μία σπάνια συγγενής ανωμαλία που ονομάζεται εκστροφή, η οποία προδιαθέτει στην ανάπτυξη καρκίνου στην κύστη. Στην εκστροφή της κύστης το δέρμα, οι μύες και ο συνδετικός ιστός που βρίσκεται μπροστά από την ουροδόχο κύστη και την καλύπτει δεν έχει κλείσει πλήρως και έτσι υπάρχει ένα έλλειμμα του κατώτερου κοιλιακού τοιχώματος. Έτσι το εσωτερικό της ουροδόχου κύστης παραμένει ανοιχτό και ακάλυπτο και είναι εκθετημένο σε χρόνιες λοιμώξεις οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν στον σχηματισμό αδενοκαρκινώματος της ουροδόχου κύστης.

Kληρονομικοί παράγοντες

Ο καρκίνος της κύστης είναι περισσότερο συχνός σ’ ορισμένες οικογένειες. Αυτό αφορά το 1% όλων των περιπτώσεων. Σ’ ορισμένες περιπτώσεις τα μέλη αυτά των οικογενειών έχουν εκτεθεί στην ίδια καρκινογόνο ουσία. Άλλη αιτία μπορεί να είναι η καθυστερημενη ταχύτητα μεταβολισμού και αδρανοποίησης της καρκινογόνου ουσίας. Διάφορες μελέτες έδειξαν ότι οι άνθρωποι διαφέρουν στην ικανότητά τους να διασπούν και ν’ αδρανοποιούν χημικές ουσίες στο σώμα τους και αυτή η ικανότητα καθορίζεται από την κληρονομηκότητα διαφόρων γονιδίων. Άτομα που έχουν κληρονομήσει γονίδια που προκαλούν πολύ αργή διάσπαση των χημικών ουσιών είναι πιο ευαίσθητα στην καρκινογόνο δράση αυτών των χημικών ουσιών και μπορούν ν’ αναπτύξουν ευκολότερα καρκίνο στην ουροδόχο κύστη.

Άνθρωποι που κληρονόμησαν ένα από τα παρακάτω γονίδια, που καθυστερούν να διασπάσουν τις καρκινογόνες τοξικές ουσίες, είναι πιθανότερο να αναπτύξουν καρκίνο στην ουροδόχο κύστη:

• Μετάλλαξη του γονιδίου του ρετινοβλαστώματος (Rb1), το οποίο ευθύνεται για την ανάπτυξη καρκίνου στον οφθαλμό αυτών των ατόμων όταν βρίσκονται στην εφηβική ηλικία, οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο ουροδόχου κύστης.
• Nόσος του Cowden, που προκαλείται από μετάλλαξη του γονιδίου που ονομάζεται PTEN, συνδέεται με καρκίνους του μαστού και του θυροειδούς. Άνθρωποι μ’ αυτό γονίδιο έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στην ουροδόχο κύστη.
• Tο σύνδρομο του οικογενή μή-πολυποδιακού καρκίνου του παχέος εντέρου (Hereditary NonPolyposis Colorectal Cancer, HNPCC syndrome) γνωστό επίσης και σαν σύνδρομο του Lynch είναι κυρίως συνδεδεμένο με την τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του ενδομητρίου. Άτομα με αυτό το σύνδρομο είναι σ’ αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου ουροδόχου κύστης.

Χημειοθεραπεία

Υψηλές δόσεις ενός χημειοθεραπευτικού φαρμάκου της κυκλοφωσφαμίδης (Cytoxan) και ενός άλλου παρόμοιου με την κυκλοφωσφαμίδη φαρμάκου της ιφοσφαμίδης (Ifex) αυξάνει τον κίνδυνο για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Ένας τυπικός ασθενής θα ήταν κάποιος με λέμφωμα – έναν όγκο που ξεκινά από τους λεμφαδένες – και θα είχε θεραπευτεί με συνδυασμό χημειοθεραπευτικών φαρμάκων που περιλαμβάνουν και την κυκλοφωσφαμίδη. Ένα φάρμακο που ονομάζεται μένσα (mensa) χορηγείται συνήθως μαζί με τα δύο προηγούμενα φάρμακα για την προστασία της ουροδόχου κύστης από τον ερεθισμό για την μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου στην κύστη.

Ακτινοβολία

Γυναίκες που ακτινοβολήθηκαν στην κάτω κοιλιά για γυναικολογικούς όγκους έχουν 4πλάσια πιθανότητα ν’ αναπτύξουν καρκίνο στην ουροδόχο κύστη σε σύγκριση με τον φυσιολογικό πληθυσμό. Ανάλογα αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν και οι άνδρες που υποβλήθηκαν σ’ εξωτερική ακτινοβολία ή βραχυθεραπεία για καρκίνο του προστάτη.

Πόσιμο Νερό και Αρσενικό

Η παρουσία του μετάλλου Αρσενικού στο πόσιμο νερό σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου στην ουροδόχο κύστη. Ο κίνδυνος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από από το τόπο διαμονής και εάν το σύστημα ύδρευσης πληρεί τις προτεινόμενες οδηγίες για την περιεκτικότητα σε Αρσενικό.

Κατανάλωση Νερού

Η χαμηλή κατανάλωση νερού αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο στην κύστη. Άτομα που πίνουν πολλά υγρά την ημέρα έχουν χαμηλότερο κίνδυνο. Αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται στην αυξημένη συχνότητα κένωσης της κύστης μ’ αποτέλεσμα τα χημικά να είναι και πιο αραιωμένα μέσα στην κύστη και να παραμένουν για μικρότερο χρονικό διάστημα μέσα σ’ αυτήν. Έτσι η καρκινογόνος δράση των χημικών μέσα στην κύστη είναι περιορισμένη. 

Τα συνήθη συμπτώματα του καρκίνου της ουροδόχου κύστης είναι:

• Αίμα στα ούρα, αιματουρία (χρωματίζοντας τα ούρα από ροζέ σε βαθύ κόκκινα)
• Πόνος κατά την ούρηση
• Συχνουρία ή αίσθημα ούρησης χωρίς να έχει περιεχόμενο η κύστη
• Πόνος χαμηλά στην μέση

H αιματουρία είναι το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα του καρκίνου της ουροδόχου κύστης και συνήθως δεν συνοδεύεται από κανένα πόνο (η λεγόμενη ανώδυνη αιματουρία). H αιματουρία μπορεί επίσης να είναι μακροσκοπική ή μικροσκοπική, ανάλογα αν το αίμα είναι ή δεν είνει ορατό στα ούρα (χρωματίζει ή δεν χρωματίζει κόκκινα τα ούρα) αντίστοιχα.

Αυτά τα συμπτώματα δεν είναι σίγουρα σημεία καρκίνου της κύστης. Λοιμώξεις, καλοήθεις όγκοι, λίθοι στην κύστη ή άλλα προβλήματα υγείας μπορούν επίσης να προκαλέσουν ανάλογα συμπτώματα.

Οποιοσδήποτε με σημεία ή συμπτώματα ύποπτα για καρκίνο στην ουροδόχο κύστη πρέπει να επισκεφθεί τον Ουρολόγο για να διαγνωσθεί και να θεραπευθεί έγκαιρα κάθε νόσο ή παθολογική κατάσταση.

Προέλευση

Η ανάπτυξη και εξέλιξη του καρκίνου της κύστης δεν είναι πλήρως κατανοητά. Περισσότεροι από το 90% όλων των καρκίνων της κύστης προέρχονται από το ουροθήλιο – ένα λεπτό στρώμα κυττάρων που καλύπτει το εσωτερικό της ουροδόχου κύστης. Η πλειοψηφία των όγκων της κύστης δεν εισβάλουν και δεν διηθούν τον μυικό χιτώνα της κύστης αλλά περιορίζονται στο ουροθήλιο ή στην υποβλεννογόνια μυική στοιβάδα – ένα στρώμα από χαλαρό συνδετικό ιστό που βρίσκεται αμέσως κάτω από το ουροθήλιο.

Διαφορά στην ανάπτυξη

Οι περισσότεροι όγκοι της κύστης δεν είναι επιθετικοί, αλλά όταν γίνουν τέτοιοι διεισδύουν στο μυικό τοίχωμα της κύστης και μπορούν να επεκταθούν δίνοντας μεταστάσεις και σ’ άλλα σημεία του σώματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει πιθανόν στον θάνατο αλλά ακόμα και επιθετικές μορφές καρκίνου της κύστης μπορεί να μην καταστούν διηθητικές ή θανατηφόρες εάν ανεβρεθούν και θεραπευτούν σε πρώιμα στάδια. Υπάρχουν διάφορα στάδια καρκίνου της ουροδόχου κύστης και διάφορες διαγνωστικές εξετάσεις που καθορίζουν εάν και κατά πόσον έχει επεκταθεί η νόσος.

Πως επεκτείνεται ο καρκίνος

Ο καρκίνος μπορεί να επεκταθεί μέσα στο σώμα με τρεις τρόπους:

1. να εισβάλει και να διηθήσει τους γύρω φυσιολογικούς ιστούς και όργανα
2. να εισέλθει στο λεμφικό σύστημα και να μεταφερθεί με τα λεμφικά αγγεία σ’ άλλες απομακρυσμένες περιοχές του σώματος
3. να διηθήσει και να εισέλθει στις φλέβες και τα τριχοειδή αγγεία και να μεταφερθεί με την κυκλοφορία του αίματος σ’ άλλες απομακρυσμένες περιοχές του σώματος

Όταν τα καρκινικά κύτταρα ξεφεύγουν από τον αρχικό ή πρωτοπαθή όγκο και μεταφέρονται με την λέμφο ή το αίμα σ’ άλλες περιοχές του σώματος σχηματίζουν μία δευτεροπαθή εστία καρκίνου που ονομάζεται μετάσταση. Οι δευτεροπαθείς ή μεταστατικοί όγκοι αποτελούνται από τον ίδιο τύπο κυττάρων όπως ο αρχικός ή πρωτοπαθής όγκος. Για παράδειγμα εάν ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης επεκταθεί στα οστά τα καρκινικά κύτταρα των οστών είναι ουσιαστικά καρκινικά κύτταρα της ουροδόχου κύστης. Αυτή η νόσος είναι μεταστατικός καρκίνος της ουροδόχου κύστης στα οστά και όχι καρκίνος των οστών.

Η πρόγνωση ή η πιθανότητα ανάρρωσης εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου, τον τύπο και την εμφάνιση των καρκινικών κυττάρων της κύστης και από την ηλικία και την γενική κατάσταση υγείας του ασθενούς. Η πρώιμη διάγνωση είναι σημαντική αφού τα αρχικά στάδια του καρκίνου της ουροδόχου κύστης είναι ιάσιμα.

Το 2009 θα νοσήσουν στις ΗΠΑ περισσότεροι από 68.000 άνθρωποι από καρκίνο της ουροδόχου κύστης και 14.000 περίπου θα πεθάνουν απ’ αυτήν την νόσο. Προσυμπτωματικός έλεγχος σημαίνει την διενέργεια εκείνων των εξετάσεων για την έγκαιρη ανακάλυψη του καρκίνου προτού δημιουργήσει οποιοδήποτε ενόχλημα. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος επιτρέπει την ανεύρεση του καρκίνου σ’ αρχικό στάδιο. Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης σ’ αρχικό στάδιο μπορεί να ιαθεί αφού είναι απίθανο να’ χει επεκταθεί σ’ άλλα όργανα του σώματος.

Υπάρχουν διάφορες εξετάσεις για τον προσυμπτωματικό έλεγχο που αφορούν τα ούρα, τον κόλπο ή το ορθό και βοηθούν στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης.

Εξέταση ούρων
Με την εξέταση των ούρων ελέγχονται το χρώμα και η περιεκτικότητα σε διάφορες ουσίες, όπως σάκχαρο, πρωτεΐνες ή λευκώματα, ερυθρά αιμοσφαίρια και πυοσφαίρια.

Κυτταρολογική εξέταση ούρων
Η κυτταρολογική ανάλυση των ούρων είναι η εξέταση των ούρων στο μικροσκόπιο για τον έλεγχο ύπαρξης καρκινικών κυττάρων.

Κλινική εξέταση
Περιλαμβάνει την λεγόμενη αμφίχειρη εξέταση του κόλπου και/ή του ορθού. Ο ουρολόγος εισάγει τα δάκτυλα του ενός χεριού στον κόλπο ή στο ορθό και με το άλλο χέρι ψηλαφεί την ουροδόχο κύστη από το κοιλιακό τοίχωμα.

Έτσι ελέγχεται η ύπαρξη όγκων στην κύστη και η κινητικότητα της. Εάν η κύστη ψηλαφάται κινητή και δεν είναι καθηλωμένη στους γύρω ιστούς σημαίνει πιθανόν ότι ο όγκος δεν έχει διηθήσει και τα γειτονικά όργανα και είναι ίσως χειρουργικά εξαιρέσιμος.

Ενδοφλέβια Πυελογραφία
Η ενδοφλέβια πυελογραφία είναι μία σειρά από ακτινογραφίες των νεφρών, ουρητήρων και της ουροδόχου κύστης για την διαπίστωση ύπαρξης όγκων σ’ αυτά τα όργανα. Επειδή τα όργανα του ουροποιητικού συστήματος δεν μπορούν να γίνουν εμφανή με τις απλές ακτινογραφίες ένα σκιαγραφικό μέσο χορηγείται ενδοφλεβίως και καθώς το σκιαγραφικό απορροφάται και αποβάλλεται από τους νεφρούς γεμίζει το εσωτερικό των νεφρών, των ουρητήρων και της κύστη και τα απεικονίζει καλύτερα.

Έτσι μπορούμε να διαπιστώσουμε την ύπαρξη όγκων ή λίθων στο εσωτερικό αυτών των οργάνων ή την ύπαρξη οποιουδήποτε κωλύματος στην πορεία αποχέτευσης των ούρων.

Αξονική τομογραφία

Με την αξονική τομογραφία λαμβάνεται μία σειρά από λεπτομερείς εικόνες των εσωτερικών οργάνων του σώματος υπό διαφορετικές γωνίες. Οι εικόνες αυτές δημιουργούνται από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή που είναι συνδεδεμένος με μία μηχανή παραγωγής ακτίνων Χ. Γι’ αυτόν τον λόγω ονομάζεται και η αξονική τομογραφία και αξονική υπολογιστική τομογραφία. Ένα ειδικό σκιαγραφικό μέσο χορηγείται ενδοφλέβια ή και από το στόμα για να βοηθήσει στην σαφέστερη απεικόνιση των οργάνων και στο ακριβή διαχωρισμό τους από τους γύρω ιστούς.

Κυστεοσκόπηση

Με την κυστεοσκόπηση, που είναι η επισκόπηση της κύστης διαμέσου της ουρήθρας, βλέπουμε μέσα στην ουρήθρα και την ουροδόχο κύστη για να ελέγξουμε την ύπαρξη παθολογικών καταστάσεων σ’ αυτά τα όργανα. Το κυστεοσκόπιο εισέρχεται διαμέσου της ουρήθρας στο εσωτερικό της ουροδόχου κύστης. Το κυστεοσκόπιο είναι ένα λεπτό, σωληνοειδές όργανο σαν τηλεσκόπιο εξοπλισμένο με φως και ειδικούς φακούς. Έχει ειδικά κανάλια εργασίας για την είσοδο ειδικών λαβίδων για την λήψη υπό όραση δειγμάτων ιστών, που θα εξετασθούν στο μικροσκόπιο για την ύπαρξη καρκίνου.

Bιοψία ή και διουρηθρική αφαίρεση του όγκου της κύστης

Βιοψία είναι η λήψη ιστών που μπορούν να εξετασθούν στο μικροσκόπιο από τον παθολογοανατόμο για τυχόν ύπαρξη καρκίνου. Η βιοψία για τον έλεγχο του καρκίνου της ουροδόχου κύστης εκτελείται συνήθως κατά την διάρκεια της κυστεοσκόπησης. Μερικές φορές είναι δυνατόν ν’ αφαιρεθεί ολόκληρος ο όγκος κατά την βιοψία.

Ορισμός της Σταδιοποίησης

Το σύστημα σταδιοποίησης δείχνει εάν ο καρκίνος έχει επεκταθεί και σε ποια έκταση. Η σταδιοποίηση περιγράφει την έκτση και την σοβαρότητα του καρκίνου βασιζόμενοι στο μέγεθος του πρωτοπαθούς όγκου και στην έκτασης της επέκτασης μέσα στο σώμα ή στα προσβεβλημένα όργανα. Για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης το στάδιο του καρκίνου αναφέρεται στην θέση του όγκου μέσα στην κύστη ή ειδικότερα στην ταχύτητα ανάπτυξης και στο βαθμό διείσδυσης του όγκου μέσα στο τοίχωμα της κύστης.

Αν και υπάρχουν διάφορα συστήματα ταξινόμησης για τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης το πιο ευρέα χρησιμοποιούμενο σύστημα παγκοσμίως είναι το λεγόμενο TNM σύστημα. Είναι επίσης γνωστό και σαν το σύστημα σταδιοποίησης της Αμερικανικής Κοινής Επιτροπής για τον Καρκίνο (American Joint Committee on Cancer).

Γενικές πληροφορίες για την σταδιοποίηση

Η σταδιοποίηση βασίζεται στην γνώση του πως αναπτύσσεται ο καρκίνος. Τα καρκινικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται και δημιουργούν μία μάζα ιστών που ονομάζεται όγκος. Καθώς ο όγκος αναπτύσσεται μπορεί να προσβάλει και να διηθήσει γειτονικά όργανα και ιστούς. Καρκινικά κύτταρα μπορεί επίσης να ξεφύγουν από τον όγκο να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος ή του λεμφικού συστήματος. Μεταφερόμενα μέσα στο κυκλοφορικό σύστημα του αίματος ή της λέμφου ο καρκίνος μπορεί να επεκταθεί από την πρωτοπαθή εστία στην κύστη σ’ άλλα απομακρυσμένα όργανα σχηματίζοντας νέες εστίες όγκου. Η επέκταση του καρκίνου είναι γνωστή σαν μετάσταση.

Σκοπός σταδιοποίησης

Η σταδιοποίηση βοηθάει με διάφορους τρόπους στην διάγνωση του καρκίνου και στην θεραπευτική διαδικασία:

• στον προγραμματισμό της καταλληλότερης θεραπείας
• στον υπολογισμό της πρόγνωσης για την πορεία της νόσου
• στην επιλογή κλινικών μελετών που είναι πιθανόν κατάλληλες για τον ασθενή
• στην ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των γιατρών και ερευνητών εξασφαλίζοντας μία κοινή γλώσσα επικοινωνίας όσον αφορά την διάγνωση, θεραπεία και κλινικές μελέτες

Εξετάσεις Σταδιοποίησης Καρκίνου Ουροδόχου Κύστης

Οι παρακάτω εξετάσεις μπορεί να χρησιμεύσουν στην διαδικασία της σταδιοποίησης:

Κυστεοσκόπηση: Με την κυστεοσκόπηση, που είναι η επισκόπηση της κύστης διαμέσου της ουρήθρας, βλέπουμε μέσα στην ουρήθρα και την ουροδόχο κύστη για να ελέγξουμε την ύπαρξη παθολογικών καταστάσεων σ’ αυτά τα όργανα. Το κυστεοσκόπιο εισέρχεται διαμέσου της ουρήθρας στο εσωτερικό της ουροδόχου κύστης. Το κυστεοσκόπιο είναι ένα λεπτό, σωληνοειδές όργανο σαν τηλεσκόπιο εξοπλισμένο με φως και ειδικούς φακούς. Έχει ειδικά κανάλια εργασίας για την είσοδο ειδικών λαβίδων για την λήψη υπό όραση δειγμάτων ιστών, που θα εξετασθούν στο μικροσκόπιο για την ύπαρξη καρκίνου.

Αξονική τομογραφία: Με την κυστεοσκόπηση, που είναι η επισκόπηση της κύστης διαμέσου της ουρήθρας, βλέπουμε μέσα στην ουρήθρα και την ουροδόχο κύστη για να ελέγξουμε την ύπαρξη παθολογικών καταστάσεων σ’ αυτά τα όργανα. Το κυστεοσκόπιο εισέρχεται διαμέσου της ουρήθρας στο εσωτερικό της ουροδόχου κύστης. Το κυστεοσκόπιο είναι ένα λεπτό, σωληνοειδές όργανο σαν τηλεσκόπιο εξοπλισμένο με φως και ειδικούς φακούς. Έχει ειδικά κανάλια εργασίας για την είσοδο ειδικών λαβίδων για την λήψη υπό όραση δειγμάτων ιστών, που θα εξετασθούν στο μικροσκόπιο για την ύπαρξη καρκίνου.

Μαγνητική τομογραφία (MRI, Μagnetic Resonance Imaging): Είναι μία πολύπλοκη διαδικασία που χρησιμοποιεί έναν μαγνήτη, ραδιοκύματα και έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή για την λήψη λεπτομερών εικόνων από το εσωτερικό του σώματος.

Ιστορικό και φυσική εξέταση: Εξέταση του σώματος για τον έλεγχο γενικών σημείων υγείας περιλαμβάνοντας και τα σημεία της νόσου όπως πχ ψηλαφητοί όγκοι ή οτιδήποτε άλλο είναι και φαίνεται παθολογικό. Λαμβάνεται επίσης ένα ιστορικό των συνηθειών του ασθενούς και των προηγουμένων ασθενειών και θεραπειών του.

Ακτινογραφία θώρακος: Είναι μία ακτινογραφία των οργάνων και των οστών του θώρακα.
Ελέγχονται πιθανές μεταστάσεις στους πνεύμονες ή στα οστά (πλευρές και σπόνδυλοι) του θώρακα. Οι ακτίνες Χ είναι μία μορφή ενέργειας υπό μορφή ακτινοβολίας που μπορεί να διαπεράσει το ανθρώπινο σώμα απεικονίζοντας σε ειδικό φιλμ τις περιοχές του σώματος που διαπερνά.

Σπινθηρογράφημα οστών (Bone scan): Είναι μία εξέταση για τον έλεγχο των ταχέως πολλαπλασιαζόμενων κυττάρων – όπως είναι τα καρκινικά κύτταρα – στα οστά. Μία πολύ μικρή ποσότητα ραδιενεργούς ουσίας χορηγείται ενδοφλέβια και εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος. Η ραδιενεργή ουσία συγκεντρώνεται στα οστά και ανιχνεύεται μ’ έναν ειδικό σαρωτή (scanner) την λεγόμενη γάμμα-κάμερα.

Σταδιοποίηση Καρκίνου Ουροδόχου Κύστης

Οι θεραπευτικές επιλογές εξαρτώνται από το στάδιο της νόσου. Τα στάδια του καρκίνου της ουροδόχου κύστης είναι:

Στάδιο 0 – Καρκινικά κύτταρα έχουν προσβάλει επιφανειακά μόνο το στρώμα κυττάρων που καλύπτει το εσωτερικό της κύστης. Αυτός ο επιφανειακός καρκίνος μπορεί να γίνει διηθητικός και μετά να επεκταθεί και σε γειτονικούς φυσιολογικούς ιστούς. Το στάδιο 0 μπορεί να διακριθεί σε στάδιο 0a και σε στάδιο 0is ανάλογα με το τύπο του όγκου. Το στάδιο 0a ονομάζεται επίσης και θήλωμα ή θηλώδες καρκίνωμα, αναπτύσσεται στο εσωτερικό του αυλού της κύστης σαν μανιτάρι χωρίς να έχει “ρίζες” στο εσωτερικό του τοιχώματος της κύστης. Το στάδιο 0is είναι ένας επίπεδος όγκος χωρίς επίσης ρίζες αλλά αποτελείται από κύτταρα που έχουν έντονη επιθετικότητα και γι’ αυτό μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε διηθητικό και να επεκταθεί σε γειτονικούς υγιείς ιστούς ή όργανα.

Στάδιο I – Ο καρκίνος έχει επεκταθεί στο στρώμα του συνδετικού ιστού που βρίσκεται ακριβώς κάτω από το ουροθήλιο – το εσωτερικό στρώμα κυττάρων που καλύπτει τον αυλό της κύστης.

Στάδιο II – Ο καρκίνος έχει επεκταθεί είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό μισό του μυικού χιτώνα της ουροδόχου κύστης.

Στάδιο III – Ο καρκίνος έχει επεκταθεί από την ουροδόχο κύστη στον λιπώδη ιστό που περιβάλει το εξωτερικό της κύστης και μπορεί να έχει προσβάλει τα όργανα του αναπαραγωγικού συστήματος (προστάτης, κόλπος, μήτρα).

Στάδιο IV – Επέκταση του καρκίνου από την ουροδόχο κύστη στο τοίχωμα της κοιλιά ή της πυέλου. Ο καρκίνος μπορεί να έχει επεκταθεί σ’ έναν ή περισσότερους λεμφαδένες ή και σ’ άλλα απομακρυσμένα όργανα του σώματος, όπως στους πνεύμονες.