Γυναίκες με ελαφριές περιπτώσεις πρόπτωσης της μήτρας μπορεί να μην έχουν συμπτώματα. Καθώς όμως η μήτρα γλιστρά πέφτει ακόμα περισσότερο κάτω από την φυσιολογική της θέση προκαλώντας πίεση ή ακόμα και έλξη ή τάση σ’ άλλα ενδοπυελικά όργανα – όπως η ουροδόχο κύστη ή το έντερο – μ’ αποτέλεσμα να δημιουργεί διάφορα συμπτώματα, όπως:

• πίεση στην πύελο: αίσθημα βάρους ή πίεσης στην πύελο
• πυελικός πόνος: δυσφορία ή ενόχληση στην πύελο, κοιλιά ή στο κάτω μέρος της πλάτης
• πόνος κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
• πρόπτωση και προεκβολή ιστών ή και οργάνων από την είσοδο του κόλπου
• υποτροπιάζουσες λοιμώξεις ουροδόχου κύστης
• ασυνήθιστη ή υπερβολική έκκριση υγρών από τον κόλπο
• δυσκοιλιότητα
• δυσκολία κατά την ούρηση, συμπεριλαμβανομένης ακράτειας ή συχνουρίας ή επιτακτικής ούρησης

Τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν με την παρατεταμένη ορθοστασία ή το περπάτημα, γεγονός που οφείλεται σε άσκηση επιπλέον πίεσης στους μύες του πυελικού εδάφους από την βαρύτητα.

Ο τραυματισμός κατά την διάρκεια του τοκετού, ιδιαίτερα τα υπέρβαρα μωρά ή μετά από έναν δύσκολο τοκετό είναι μία από τις κύριες αιτίες αδυναμίας των μυών που οδηγεί στην πρόπτωση της μήτρας. Ο ελαττωμένος μυικός τόνος λόγω ηλικίας καθώς και η πτώση των επιπέδων των κυκλοφορούντων οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση μπορεί επίσης να συμβάλουν στη πρόπτωση των ενδοπυελικών οργάνων. Σε σπάνιες περιπτώσεις η πρόπτωση της μήτρας μπορεί επίσης να προκληθεί από έναν όγκο που υπάρχει στην πυελική κοιλότητα.

Η γενετική μπορεί να παίξει επίσης έναν ρόλο. Οι βορειοευρωπαίες γυναίκες υποφέρουν πολύ συχνότερα από πρόπτωση της μήτρας απ’ ότι οι γυναίκες ασιατικής ή αφρικανικής καταγωγής. Τελικά, η αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, που προέρχεται από διάφορες καταστάσεις όπως παχυσαρκία, χρόνιες πνευμονικές παθήσεις και άσθμα, μπορεί να συμβάλει στην πρόπτωση της μήτρας.

• Μία ή περισσότερες εγκυμοσύνες και κολπικοί τοκετοί
• Τοκετός μεγαλόσωμου μωρού
• Προχωρημένη ηλικία
• Συχνό σήκωμα βαριών αντικειμένων
• Χρόνιος βήχας
• Συχνή καταβολή έντονης προσπάθειας κατά την αφόδευσης

Στις Η.Π.Α. η ελλιπής υποστήριξη του πυελικού εδάφους είναι σχετικά συχνή και αυξάνει με την ηλικία. Σε μία μελέτη σε περισσότερες από 16.000 ασθενείς η συχνότητα της πρόπτωσης του πυελικού εδάφους ήταν 14,2%. Η μέση ηλικία, στην οποία οι γυναίκες υποβάλλονται σε επέμβαση για την αντιμετώπιση της πρόπτωσης των πυελικών οργάνων, ήταν τα 54 έτη.
Αμερικανικές μελέτες βρήκαν ότι η ισπανική φυλή παρουσιάζει μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης πρόπτωσης της μήτρας. Αντιθέτως οι Αφρικάνες και οι Αμερικανίδες έχουν μικρότερο κίνδυνο. Αυτά τα ευρήματα ήταν ανεξάρτητα από τεκνοποίηση, ηλικία και σωματότυπο υποδηλώνοντας μία γενετική προδιάθεση για την πρόπτωση.

Τέσσερα στάδια πρόπτωσης της μήτρας έχουν συνήθως ορισθεί:

• Στάδιο I πρόπτωσης μήτρας – πρόπτωση μήτρας σε οποιοδήποτε σημείο του κόλπου πάνω από το επίπεδο του παρθενικού υμένα (ή των υπολειμμάτων του υμένα)
• Στάδιο II πρόπτωσης μήτρας – πρόπτωση μήτρας στο επίπεδο του παρθενικού υμένα
• Στάδιο III πρόπτωσης μήτρας – πρόπτωση μήτρας κάτω από τον παρθενικό υμένα
• Στάδιο IV πρόπτωσης μήτρας – ολική εκστροφή (eversion) ή ολική πτώση προς τα κάτω (procidentia) της μήτρας

Η πρόπτωση μήτρας συνοδεύεται συνήθως από κάποιου βαθμού πρόπτωση της κοιλότητας του κόλπου.

Για την διάγνωση της πρόπτωσης της μήτρας απαιτείται πυελική εξέταση. Ο Ουρολόγος ή Γυναικολόγος θα ρωτήσει το ιατρικό ιστορικό, το οποίο περιλαμβάνει πληροφορίες για τον αριθμό από τις εγκυμοσύνες και των κολπικών τοκετών. Επίσης διενεργείται πλήρης πυελική εξέταση για τον έλεγχο των σημείων της πρόπτωσης της μήτρας. Η εξέταση γίνεται σε όρθια και κατακεκλιμένη θέση. Μερικές φορές απεικονιστικές εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα ή μαγνητική τομογραφία μπορεί να εκτελεσθούν για παραπέρα διερεύνηση της πρόπτωσης της μήτρας.

Απώλεια βάρους, διακοπή του καπνίσματος και λήψη κατάλληλης θεραπείας για τις συμπαρομαρτούσες ιατρικές παθήσεις, όπως νοσήματα των πνευμόνων μπορεί να επιβραδύνουν την χειροτέρευση της πρόπτωσης της μήτρας.

Σε περίπτωση ελαφριάς πρόπτωσης χωρίς ή μόνο με ελάχιστα ενοχλητικά συμπτώματα καμία θεραπεία δεν είναι αναγκαία. Ακόμα και χωρίς θεραπεία θα υπάρχει μία συνεχή απώλεια της υποστήριξης της μήτρας, η οποία θα χρειασθεί μελλοντική θεραπεία.